مقدمه
همراه با گسترش دنیای دیجیتال بلاکچینهای متعددی ظهور میکنند که به توسعهدهندگان اجازه میدهند که هزاران اپلیکیشن غیرمتمرکز را ایجاد کنند. اما متاسفانه به دلیل برخی هزینهها، محدودیت در پردازش تراکنشها و مشکلات امنیتی متعدد، استفاده از بلاک چینها همهگیر نشده است. پذیرش عمومی این صنعت، نیاز به برنامههایی دارد که مقیاسپذیر، قابل اطمینان، مقرون بهصرفه باشند.با گفته های این تیم، Aptos تمام این ویژگیها را دارد. این بلاکچین حدود ۳ سال قبل راهاندازی شد و تا کنون تقریبا ۱۲۰ توسعهدهنده روی آن کار کردهاند و این شبکه قادر است ۱۶۰ هزار تراکنش را در ثانیه تایید کند
اپتوس یک بلاکچین امن، مقیاسپذیر و یک پروتکل قابل ارتقا است. این پروژه توسط تیم سازنده ( بلاکچینی فیسبوک) ساخته شده است. آپتوس هدف دارد که تبدیل به یکی از امنترین شبکه های بلاکچینی شود. و زیرساختی را فراهم کند که برنامههای غیرمتمرکز (Dapp) بهراحتی روی آن ساخته شوند.
اما آپتوس چیست؟ در این مقاله به معرفی شبکه لایه ۱ Aptos،ایده و هدف، نحوه کارکرد. سرویسهای شبکه، معرفی کوین APTOS، نقشه راه، همکاریها و سرمایهگذاران پروژه و تیم سازنده آپتوس میپردازیم. با ما همراه باشید
aptos چیست؟
این شبکه نوآوریهایی در اجماع، طراحی قراردادهای هوشمند جدید، امنیت سیستم و غیرمتمرکزسازی ایجاد کرده است
این بلاکچین از زبان برنامهنویسی Move استفاده میکند تا اجرای سریع و امن تراکنشها را فراهم کند. The Move Prover یک تاییدکننده برای اسمارت کانترکت است که با زبان Move نوشته شده است.
این بلاکچین از ماژولهای مختلف، سیستم تایید تراکنشها بهصورت موازی، ترکیب دو الگوریتم اجماع PoS و BFT و غیره استفاده میکند تا امنیت، سرعت بالای تراکنشها، کاهش هزینه کارمزدها و غیره ایجاد کند.
روش اپتوس، سیستم مدیریت کلیدها ،آپشنهای تصدی هیبریدی را بهصورت انعطافپذیر ارائه میدهد.
برای ایجاد توان عملیاتی بالا و با تاخیر کم شبکه اپتوس یک سیستم Pipeline و ماژولار برای مراحل پردازش تراکنشها طراحی شده است؛ این مراحل شامل ثبت تراکنشها در شبکه، سفارشات metadata بلاکها، اجرای موازی تراکنشها، ذخیرهسازی گروهی و تاییدیه های دفتر کل هستند.
تمام این مراحل به شکل جداگانه هستند و بهصورت همزمان هستند. هنگامی که تراکنشهای خاصی در دستهای از تراکنشهای پشت سر هم جمع شده باشند، به کلاینتها ارسال میشود و، تراکنشهای معتبر به زودی انجام میشوند. بنابراین، برای کاهش تاخیر تعیین خروجی تراکنشهای اجرا شده، کلاینتها میتوانند تراکنشها را به صورتجمعی یا محلی اجرا کنند، نه اینکه منتظر بمانند تا اعتبارسنجیها بهصورت ریموت یا از راه دور مجوز صادر کنند. این روش به سرعت توسعه کمک میکند و از انتشار سریعتر پشتیبانی میکند. به این انتقال به ماژولهای جداگانه، سیستم پایپ لاین یا خط لوله گفته میشود.
دیگر شبکهها سیستم اتمی بودن تراکنشها را طوری میشکنند که برای خواندن و نوشتن آنها به اطلاعات اولیه دادهها نیاز است؛ و اپتوس چنین محدودیتهایی را برای توسعهدهندگان ندارد. سیستم Aptos به این صورت است که از اتمی بودن تراکنشها بهصورت یکپارچه پشتیبانی میکند
نحوه ی انجام تراکنش ها
Atomicity اصطلاحی در database است که مربوط به اجرا شدن و یا اجرا نشدن تراکنشها است و حد وسط در آنها وجود ندارد. تراکنشهای بلاکچینها اتمی هستند و Atomicity یا اتمی بودن در تراکنشهای پیچیده یا کامپلکس، بدین معناست که چندین عملیات میتوانند گروهبندی شوند؛ یعنی سایر رشتههای کنترلی که به پایگاه اصلی داده دسترسی دارند، یا کل تراکنش ها یا تغییرات را مشاهده میکنند یا هیچ یک را مشاهده نمیکنند.
شکست تراکنشها در اینجا، این است که تراکنشهای پیچیده به بخشهای سادهتر تقسیم میشوند تا سریعتر پردازش شوند؛ اما برای خواندن و نوشتن آنها، باید این اجزا به همان ترتیبی که در ابتدا در تراکنش قرار گرفته بودند، باشند؛ در غیر این صورت، عملیات بلوکه میشود که به این موضوع Deadlock میگویند. به همین دلیل به اطلاعات اولیه دادهها برای قراردهی صحیح دیتاها مورد نیاز است. اپتوس این تراکنشها را بهصورت یکپارچه ارائه میدهد؛ بنابراین نیاز به دانش یا اطلاعات درباره چیدمان دادهها نیست.
شاردینگ
بلاکچین Aptos در حال آزمایش ابتکارات جدید برای مقیاسپذیرتر کردن شبکه است، طراحی ماژولار و ماشین اجرای موازی آن از شاردینگ اینترنال هر ولیدیتور و حالت همگن شاردینگ پشتیبانی میکند. Sharding درست مثل یک اتوبان چندلاینه است. مزیت یک اتوبان چندخطه این است که زمانی که ترافیک شدیدی در آن بهوجود میآید، مسیرهای بیشتری برای عبور ماشین ها وجود دارد به همین ترتیب شاردینگ میتواند بر اساس میزان ترافیک شبکه، تعداد لاینها (شاردها) را زیاد یا کم ویا تنظیم کند. اگر شبکهای ۳ شارد داشته باشد و ترافیک زیاد شود، میتواند ابتدا یک شارد را اضافه کند و اگر باز هم ترافیک زیاد بود، یک شارد دیگر نیز اضافه کند.
در شاردینگهای همگن یا معمولی، هر شارد دارای خطوط یکسان با مشخصات یکسان است. بلاکچینهایی مانند اتریوم دو ،zil ،one نمونههایی از شاردینگ همگن هستند. اما در دنیای کریپتو شاردینگ ناهمگن نیز داریم؛ این نوع شاردینگها چندین شارد متفاوت دارند، QuarkChain و polkadot نمونههایی از این نوع Sharding هستند.
زبان برنامه نویسی MOVE
این زبان توسط تیم آپتوس توسعه داده شده است. زبانی جدید برای اسمارت کانترکتهاست که دارای امنیت و انعطافپذیری است. این زبان روی Rust ساخته شده و تغییراتی روی آن انجام شده تا مشکلاتی که شبکه سولانا با آنها مواجه است را نداشته باشد. اپتوس از این زبان برای نمایش دادن حالت دفترکل خود و برای رمزنگاری قوانین انتقال حالت خود استفاده میکند. این یک زبان برنامهنویسی مستقل است، که توسط تیم متا یا Facebook سابق طراحی شده است.
توسعه دهندگان یا کاربرهای شبکه میتوانند، تراکنشهایی که میتوانند ماژولهای جدیدی منتشر کنند، ماژولهای فعلی را ارتقا دهند، و یا ماژولی که شامل اسکریپتهاست را ثبت کنند. اکوسیستم Move شامل کامپایلر، ماشین مجازی و ابزارهای دیگری برای توسعهدهندگان است. این زبان روی نیازمندی هایمنابع و حفظ و کنترل دسترسی تاکید دارد. ماژولهای Move ، فضای ذخیرهسازی و الگوهای دسترسی منابع را تعریف میکند. منابعی مانند توکنها، بدون اعتبار مناسب تولید نشوند، قابلیت دو بار خرج کردن (Double Spending) را نداشته باشند.
Move از تاییدکننده بایتکد استفاده میکند تا نوع و امنیت حافظه را حتی با کدهای غیرقابل اعتماد، تامین کند. برای اطمینان از نوشتن نودهای قابل اعتماد،یک وریفایر به نام Move Prover وجود دارد که قادر است صحت عملکرد یک برنامه نوشته شده روی این زبان را با مشخصات، مطابقت دهد و آن را تایید کند.
در کنار حسابهای کاربران و موجودی آنها ، حالت دفترکل نیز شامل پیکربندیهای آنچین از بلاکچین است. یعنی Stateهای شبکه آپتوس نیز با زبان Move دسته بندی و بهصورت On-Chain ذخیره میشود؛ این پیکربندیها شامل تعداد ولیدیتورهای فعال، استیک ها و سرویسهای مختلف داخل شبکه اپتوس میشوند. همچنین این زبان از ماژول قابلیت ارتقا و برنامهریزی همهجانبه بلاکچین Aptos پشتیبانی میکند.
معایب شبکه Aptos
یکی از مهمترین مشکلات این شبکه، سازگار نبودن با ماشین مجازی اتریوم است. این موضوع باعث دشوار شدن کار برای کاربران دیفای و توسعهدهندگان میشود، توسعهدهندگان نیز باید با زبان Move آشنا شوند تا بتوانند پلتفرمهای خود را ایجاد کنند، که این باعث زمانبر شدن پروسه میشود.
هنوز اطلاعاتی درباره این که کدام بریج یا پل ها از اپتوس حمایت میکنند، موجود نیست. زیرساخت آپتوس هنوز در مرحله توسعه قرار دارد
این شبکه از ماشین مجازی اتریوم، پشتیبانی نمیکند؛ بنابراین اتصال این شبکه به زنجیرههای سازگار با EVM فعلا میسر نیست. البته تیم اپتوس قصد دارد زنجیره را با ماشین مجازی اتریوم سازگار کند؛ اما از آنجا که زبانهای برنامهنویسی این دو شبکه با یکدیگر متفاوت است (اتریوم از زبان سالیدیتی استفاده میکند) این کار ممکن است زمانبر باشد.
پروژههایی که روی شبکه اپتوس ساخته شدهاند، روی شبکه اصلی نیستند و در تست نت یا توسعه قرار دارند.
توکن بومی و کیف پول ها
توکن بومی این شبکه با نام APT است که هنوز در شبکه ی اصلی ایجاد نشده .چند کیف پول برای این شبکه وجود دارند، که همه آنها در مرحله آزمایش و توسعه قرار دارند. این کیف پولها شامل Martian ،Fewcha ،Aptos Wallet ،Hive و Petra هستند. و میتوانید تست نت های این شبکه را در کانال تلگرام سرچ کنید و شرکت کنید تا واجد شرایط دریافت ایردراپ های اینده به عنوان کاربر اولیه باشید
هنوز هیچ اطلاعاتی از کوین بومی اپتوس از جمله میزان کل عرضه و قیمت منتشر نشده است.و تا زمانی که این شبکه وارد میننت mainnet نشده، قیمت اپتوس، عرضه در گردش، و دیگر اطلاعات مربوط به این ارز منتشر نخواهد شد.
تفاوت Aptos با دیگر شبکه ها
احتمالا نام Aptos را زیاد شنیده باشید؛ با این که شبکههای جدید زیادی وجود دارند، اما نام اپتوس بیشتر از همه آنها به چشم میخورد. اصلیترین دلایل این امر نیز معرفی روشهای پیشرفته برای رسیدن به اجماع، تایید سریع تراکنشها با کارمزد بسیار پایین، استفاده از ماژولهای مختلف است.
حمایت سرمایهگذاران سازمانی مشهور از این پروژه، جذب سرمایه چشمگیر در مقایسه با سایر رقبا و استفاده از زبان برنامهنویسی جدید Move از جمله ی دلایل شهرت آن هستند.
البته زبان move ممکن است یکی از معایب اپتوس بهشما برود، زیرا توسعهدهندگان باید این زبان را ابتدا یاد بگیرند و آموزش دهند و سپس به توسعه پروژههای خود بپردازند
مقایسه ی Solana و Aptos
یکی از رقبای آپتوس، شبکه سولانا است.این شبکهها لایه ۱ هستند و سرعت و مقیاسپذیری بالایی دارند؛ زیرا متکی به موتورها یا انجینهایی هستند که محاسبات و تراکنشها را بهصورت موازی انجام میدهند. اما در زمینه کارکرد مداوم، Aptos میتواند عملکرد بهتری داشته باشد؛ شبکه Solana چندین بار تاکنون دچار اختلال شده و از دسترس خارج شده است.
تفاوت اصلی شبکه آپتوس با سولانا در زمینه پیوستگی مداوم اتصال است، هر بلاک اپتوس با نودهای رهبر و دیگر نودهای اطراف آن سینک میشود،اگر نود اصلی از دسترس خارج شود، یکی از نودهای اطراف آن رهبری را بهعهده میگیرد.بنابراین نسبت به سولانا به سختافزارهای قدرتمندتری نیاز دارد،اما دچار قطعیهای پیدرپی شبکه نخواهد شد.
مقایسه Aptos با Eth
از نظر سرعت پردازش و تایید تراکنشها، اپتوس نسبت به اتریوم برتری دارد . در اتریوم هر نود به یک تراکنش میپردازد؛ در حالی که در اپتوس ۱۶ نود روی یک تراکنش کار میکنند. اما از نظر قابل اطمینان بودن شبکه، اتریوم نسبت به آپتوس به شک برتری دارد. در حالی که خروجی بلاکچین Aptos مشکلات زیادی ندارد، اما نمیتواند با ثباتی که Ethereum دارد، مقایسه شود، مختل کردن عملکرد شبکه اتریوم، تقریبا غیرممکن است.
نقشه ی راه آپتوس
سهماهه اول سال ۲۰۲۲
۱۵ مارس. ۲۴ اسفند ۱۴۰۰
1 آمادهسازی شبکه برای آزمایش توسعهدهندگان
2 به روزرسانی زبان برنامهنویسی Move
۲۱ آپریل. ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
استفاده از گوگل کلود برای محل ذخیرهسازی دیتاها، بهمنظور سهولت در راهاندازی نودها
سه ماه دوم ۲۰۲۲
انجام ۳ مرحله از ۴ مرحله تست شبکه AIT
سه ماه سوم سال ۲۰۲۲
راهاندازی شبکه اصلی mainnet اپتوس
سهماهه چهارم ۲۰۲۲ و فصل اول ۲۰۲۳
1 انجام آخرین مرحله تست شبکه AIT4
2 جذب پروژههای بیشتر ، گسترش اکوسیستم
3 انجام آپدیتهای جدید روی شبکه
طبق آخرین اخباری که در صفحه مدیوم اپتوس منتشر کرده اند، این شبکه در پاییز ۲۰۲۲ بین مهر تا آذر در mainnet راهاندازی میشود. البته هنوز تاریخ دقیقی برای شبکه اصلی منتشر نشده و باید در آینده منتظر اخبار جدید این پروژه باشیم
تیم سازنده Aptos
این پروژه توسط Mo Shaikh مدیرعامل پروژه و Avery Ching مدیر ارشد اجرایی ایجاد شده است. هر دو نفر از کارمندان متا یا فیسبوک سابق بودند و سالها تجربه در توسعهدهنده ارشد و مهندس در صنعت بلاکچین دارند.
دیگر افراد تیم اپتوس از محققان، طراحان و مهندسان پروژه Diem هستند.
Diem پروژه بلاکچینی متا بود که در ژانویه ۲۰۲۲ به دلایل قانونی رها شد. و تا به حال ۶۰ نفر از اعضای این پروژه در اپتوس فعالیت میکنند.
چند تن از اعضای اصلی پروژه سولانا از جمله آستین ویرتز ، مدیر ارشد مارکتینگ سابق سولانا نیز در اپتوس فعالیت میکنند.