پروژه ی zkSync با استفاده از تکنولوژی zero-knowledge برای انجام تراکنش های مقیاس پذیر و کم هزینه روی شبکه اتریوم مورد استفاده قرار می گیرد. در شبکه اتریوم عملیات اجماع و دسترسی به دادهها و اجرا بر روی یک شبکه صورت می گیرد و این وظایف بر عهده نودها است
بنابراین شبکه اتریوم را می توان به عنوان یک شبکه یکپارچه معرفی کرد با ویژگی های جدید، این شبکه برای افزایش مقیاس پذیری به سمت ماژولار شدن حرکت میکند و در آینده بخشی از وظایف این شبکه بر عهده رولآپهاست.
به این ترتیب تمرکز اصلی اتریوم برروی اجماع خواهد بود و رولآپها و پروژه های لایه دوم نیز اجرای تراکنش و فراهم کردن و ذخیره سازی دادهها را بر عهده خواهند داشت.
Mint nft بروی zksyns mainnet و نحوه ی دریافت CID
پ zksync امنیت موجودی کاربران را از طریق فراهم کردن تاییدیه های Zero-Knowledge و ذخیره آن بر روی لایه یک را تامین میکند. و در صورتی که ارزی توسط یک کاربر به این لایه دوم منتقل شود، حتی بعد از گذشت یکسال راهی برای باز گرداندن توکن به لایه یک وجود دارد، حتی اگر تمامی ولیدیتورهای این شبکه (یا تایید کننده ها) در طی این مدت از کار افتاده باشند…
راهکار zksync

عملکرد زکاسینک که مبتنی بر تکنولوژی zero-knowledge و به طور دقیقتر نوع zk-SNARK آن می باشد
1 کاربران پس از تایید تراکنشها آنها را برای اعتبارسنج ها ارسال می کنند.
2 اعتبارسنج ها هزاران tnx را در یک بلوک جمع می کنند و root hash این حالت جدید را به قرارداد هوشمندی روی شبکه اصلی به همراه گواه رمزنگاری شده (از نوع SNARK) میفرستد.
3 دلتای تغییر حالت به همراه گواه zero-knowledge بر روی شبکه اصلی eth ثبت میشود که آن را با متد calldata میتوان فراخوانی کرد. در نتیجه هر کسی می تواند اقدام به بازسازی حالت در هر لحظه کند.
4 قرارداد هوشمند اقدام به صحت تراکنش و تایید دلتای تغییر حالت و تاییدیه ارائه شده، می کند. به این ترتیب میتوان به اطمینان کاملی نسبت به درستی و صحت همه تراکنش های موجود در بلاک دست پیدا کرد.
اعتبارسنجی دسته ای تراکنشها، از اعتبارسنجی هر تراکنش به صورت مجزا، ارزان تر خواهد بود. همچنین زمانی که بخشی از اطلاعات به شکل خارج از زنجیره نگهداری شوند،منجر به کاهش هزینه ها خواهد شد. پس در لایه یک، احتمال کاهش هزینه تراکنش ها وجود دارد. علاوه بر این، امکان افزایش نرخ تراکنش ها به بیش از ۲۰۰۰ تراکنش در ثانیه وجود خواهد داشت.
برخی از ویژگیهای این راهکار عبارتند از:
1 اعتبارسنج ها قادر به تغییر حالت سیستم و یا سرقت سرمایه کاربران نمی باشند اما در ساید چین اینگونه نیست
2 کاربر قادر به انتقال سرمایه خود به لایه یک است حتی اگر اعتبارسنجها از دسترس خارج شده باشند زیرا در این راهکار همه دادهها به شکل خارج از زنجیره نگهداری نمیشوند. برخلاف راهکار پلاسما
3 برخلاف راهکارهای optimism نیازی نیست که کاربران برای جلوگیری از تقلب و اطمینان از صحت انجام عملیات،به صورت دائم آنلاین باشند.
یکی از راهکارهای zkSync، قطعیت کامل تراکنش ها منوط به این است که تراکنش ها در لایه یک ثبت شوند که این امر حدود 10 دقیقه طول می کشد. در حالی که در برخی از راهکارها مثل optimism، دو هفته طول می کشد.
پشتیبانی از راهکار zksync در قراردارد ها

این پروژه قصد دارد برای قراردادهای هوشمند، فضایی امن و بهینه، چند زبانه و تورینگ کامل ایجاد کند. مدل قراردادهای هوشمند این راهکار مبتنی بر شبکه eth می باشد و امکان استفاده از آرایههایی با طولهای مختلف، حلقههای نامحدود وجود دارد. همچنین قراردادهای هوشمند قادر به فراخوانی یکدیگر می باشند.
ماشین مجازی zkEVM که وظیفه اجرای قراردادهای هوشمند را بر عهده دارد(مانند evm). پورت کردن برنامهها با کامپایلری کهرویکرد فعلی این پروتکل می باشد. بنابراین امکان پورت شدن برنامههایی که قبلا با زبان solidity نوشته شده به این اکوسیستم وجود دارد. همچنین آنها اقدام به ایجاد زبانی تحت عنوان زینک Zinc کردهاند که دارای شباهت های زیادی با Rust می باشد.
zkSync را در طیف تمرکز میتوان به عنوان یک راهکار غیر حضانتی با اپراتورهای متمرکز که نیازی به اعتماد ندارند، معرفی کرد. اپراتورهای محاسباتی این راهکار، در حال حاضر تحت کنترل بنیاد غیر انتفاعی Stichting ZK Sync می باشند و نزدیک به نقطه سر به سر فعالیت می کند. با اضافه شدن اعتبارسنج های بیشتر شبکه بیش از پیش غیر متمرکز می شود.
توکن ها
توکن های لیست شده در این راهکار می توان به AMP، 0XBTC، 0XMR، 3LY، AAVE، aCRv Aergo، agEUR، ANGLE، AIOZ اشاره کرد.
اگر چه zkSync توکن خود را هنوز ارائه نکرده اما پروژه اعلام کرده که این اتفاق رخ خواهد داد (و کاربران اولیه واجد شرایط دریافت ایردراپ آن خواهند بود).برای شرکت در تست نت های zksync ،starknet یا پروژه های دیگر کلیک کنید
کاربران می توانند با ارائه این توکن، اقدام به stake کردن در شبکه کنند. در این پروتکل از طریق توکنی به غیر از کوین بومی شبکه یا ethereum می توان هزینه ها را پرداخت کرد. برای مثال در صورتی که یک کاربر بخواهد مقداری دای دای یا dai به ادرس دیگری ارسال کند میتواند این کار را بدون نیاز به eth انجام دهد و از طریق DAI کارمزد را پرداخت کند. همچنین می توان برای توکن هایی که فاقد بازار پررونقی هستند، از توکن های دیگری این هزینه را پرداخت کرد.
در zkSync، هزینه ها به دو بخش تقسیم میشود. هزینه های عملیات خارج از زنجیره که حدود 0.01$ می باشد و هزینه های درون زنجیرهای ،میزان آن به قیمت gas بستگی دارد.
سخن پایانی
آینده متعلق به رولآپها و راهکارهای لایه دو و افزایش مقیاسپذیری است و شبکههای لایه یک به عنوان بستری امن، غیرمتمرکز و ضد سانسور برای ثبت اطلاعات مهم کاربرد خواهد داشت. در بین انواع راههای مقیاسپذیری، تکنولوژی بینیاز از دانش راهی امن را ارائه میدهد.
یکی از مهمترین مشکلات این تکنولوژی (در مقایه با optimism) در اوایل توسعه، سختی تطبیقپذیری قراردادهای هوشمند با این پارادایم متفاوت بود که همانطور که مطالعه کردید، لحظه به لحظه به حل کامل نزدیکتر میشود. در میان راهکارهای مبتنی بر گواه بینیاز از دانش، zkSync یکی از مهمترین مجموعههای فعال است و توانسته است حمایت خوبی از جانب پروتکلهای فعال کسب نماید. در آینده خواهیم دید در نبرد تکنولوژیها و پروتکلها، کدام یک سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می دهد.
